دستگاه tDCS (تحریک الکتریکی مستقیم از روی جمجمه – Transcranial Direct Current Stimulation) یکی از ابزارهای تحریک مغزی غیرتهاجمی است که جریان الکتریکی ضعیفی (معمولاً ۱ تا ۲ میلیآمپر) را از طریق الکترودهایی روی پوست سر اعمال میکند تا فعالیت نورونی را تنظیم کند.
در ادامه موارد استفاده اصلی tDCS را به تفکیک بالینی، شناختی و روانپزشکی میآورم:
کاربردهای بالینی و نورولوژیک:
-
سکته مغزی (Stroke Rehabilitation):
-
بهبود عملکرد حرکتی اندامها
-
تسهیل ریکاوری زبان (aphasia)
-
-
درد مزمن نوروپاتیک:
-
مثل دردهای ناشی از آسیبهای نخاعی یا نوروپاتی دیابتی
-
کاربردهای روانپزشکی:
-
افسردگی مقاوم به درمان (TRD):
-
به عنوان جایگزین یا مکمل دارو
-
-
اضطراب و اختلال وسواس:
-
بهبود برخی علائم وسواس فکری یا اضطراب فراگیر
-
-
اسکیزوفرنی:
-
کاهش توهمات شنوایی
-
-
اعتیاد:
-
کاهش تمایل به مواد یا الکل
-
کاربردهای شناختی و توانبخشی:
-
تقویت حافظه و توجه:
-
در افراد سالم یا بیماران مبتلا به اختلالات شناختی (مثل آلزایمر)
-
-
افزایش یادگیری زبان یا مهارت:
-
در کنار آموزش برای بهبود عملکرد شناختی
-
-
بهبود عملکرد اجرایی:
-
از جمله تصمیمگیری، کنترل تکانه، و حافظه کاری
-
⚠️ موارد احتیاط و محدودیتها:
-
منع مصرف در بیماران با کاشت فلزی در جمجمه یا الکترودهای مغزی
-
اجتناب در بارداری
-
باید تحت نظر پزشک آموزشدیده انجام شود
-
نیاز به پارامترهای دقیق تنظیم جریان، زمان، محل الکترود